Biblioteka cyfrowa jako narzędzie animacji współpracy środowiskowej na przykładzie integracji CDŚ i Sybiracy.pl
Referat wygłoszony na konferencji Polskie Biblioteki Cyfrowe 2011 – http://www.man.poznan.pl/PBC/2011-program-konferencji/.
W referacie zaprezentowano koncepcję współdziałania partnerskiego polegającego na wykorzystaniu infrastruktury biblioteki cyfrowej jako narzędzia do animacji współpracy środowiskowej, inspirowanej przez instytucję publiczną. Przykładem realizacji tej koncepcji jest współpraca pomiędzy redakcją hobbystycznego serwisu internetowego Sybiracy.pl i platformą Cyfrowy Dolny Śląsk tworzoną przez Jeleniogórskie Centrum Informacji i Edukacji Regionalnej – Książnica Karkonoska oraz Dolnośląską Bibliotekę Publiczną im. T. Mikulskiego we Wrocławiu.
Biblioteki cyfrowe stają się coraz bardziej integralną częścią instytucji kultury oraz instytucji edukacyjnych, których celem działania jest gromadzenie oraz udostępnianie i popularyzowanie różnego rodzaju treści: książek, dokumentów, fotografii itp. Bardzo często dla tego typu instytucji możliwość zaistnienia w internecie jest dodatkowym elementem promocyjnym, ale też elementem wspierającym efektywność realizacji ich misji. Trudno się jednak oprzeć wrażeniu, że mimo możliwości jakie daje dzisiaj rozwój technologii informacyjnych i komunikacyjnych znaczna część instytucji posiadających własne biblioteki cyfrowe, albo współpracujących w konsorcjach tworzących regionalne biblioteki cyfrowe, funkcjonuje w modelu komunikacyjno-organizacyjnym, który w analogii do Web 1.0 można określić jako model instytucji 1.0. Można wysnuć tezę, że sama technologia nie wystarczy aby wypracowane latami tradycyjne relacje pomiędzy instytucjami kultury a ich użytkownikami zmieniły się nagle z dnia na dzień. Technologia może jednak być dobrym impulsem do zainicjowania nowych form współdziałania oraz komunikowania się, bazujących na modelu 2.0, w którym użytkownik staje się podmiotem dostarczającym instytucji wartości dodanej w postaci własnej twórczości oraz własnej pracy na rzecz rozwoju danej instytucji. Taka interakcja może być korzystna zarówno dla instytucji jak i dla użytkownika ponieważ stymuluje rozwój autentycznego partnerstwa umożliwiającego realizację własnych celów przy jednoczesnym wspieraniu i potęgowaniu realizacji celów innych podmiotów.
W tym miejscu warto przytoczyć myśl sformułowaną przez Jerzego Boczonia we wstępie do artykułu „Od entuzjazmu samoorganizowania do systemu współpracy”, która stała się w pewnym stopniu inspiracją do myślenia na temat współpracy pomiędzy twórcami hobbystycznego serwisu internetowego a instytucjami publicznymi realizującymi zbliżone cele.
(…) Sektor pozarządowy w Polsce rozwija się bardzo dynamicznie od 12 lat. Coraz częściej postrzegany jest jako interesujący podmiot w kształtowaniu rzeczywistości przez rozmaite instytucje sektora publicznego i polityków. Podejmowane są próby budowania lokalnych systemów wspierania działań organizacji pozarządowych przez władze samorządowe i poszukiwanie sposobów ustanowienia odnawialnych źródeł finansowania obywatelskiej aktywności. Choć działania te, mają nadal bardzo ograniczony charakter, znaczna część organizacji wychodzi z fazy kontestacji, przechodząc do fazy profesjonalnego działania. W procesie „dojrzewania” i poszukiwania modelu autentycznego partnerstwa, potrzebna jest pomoc wyspecjalizowanych instytucji i całościowy system wsparcia.
Mówiąc o organizacjach pozarządowych mam na myśli “zorganizowane grupy najaktywniejszych obywateli” miasta, regionu, dzielnicy czy osiedla mieszkaniowego, tworzących niezależne organizacje typu non-profit (nie nastawione na zysk). Podejmują oni wysiłek na rzecz “naprawiania i zmiany świata”, chcąc uczynić go lepszym, w każdej możliwej dziedzinie. (…)
Autorzy referatu wyrażają przekonanie, że podjęta inicjatywa współpracy w ramach wspomnianych wcześniej przedsięwzięć internetowych wkomponowuje się w proces poszukiwania autentycznego modelu partnerstwa i dzięki wsparciu wyspecjalizowanych instytucji, jakimi w tym przypadku są uczestnicy projektu Cyfrowy Dolny Śląsk, ma szansę stać się efektywnym modelem współpracy pomiędzy instytucjami publicznymi a obywatelami.
